NHỮNG RỦI RO TRONG VẬN TẢI BIỂN - NHẬN DIỆN, PHÂN TÍCH VÀ GIẢI PHÁP ỨNG PHÓ

Vận tải biển là phương thức vận chuyển chủ lực trong thương mại quốc tế nhờ chi phí hợp lý, năng lực chuyên chở lớn và phạm vi hoạt động toàn cầu. Tuy nhiên, đi kèm với lợi ích là hàng loạt rủi ro tiềm ẩn, có thể phát sinh bất cứ lúc nào và tác động sâu rộng đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Từ biến động thời tiết đến lỗi vận hành, từ bất ổn chính sách đến yếu tố con người – mỗi rủi ro đều có khả năng làm gián đoạn chuỗi cung ứng, gây thiệt hại tài chính và ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp.

Dưới đây là bức tranh toàn cảnh về các loại rủi ro trong vận tải biển mà doanh nghiệp cần chủ động nhận diện và ứng phó:

1. Rủi Ro Từ Thiên Nhiên – Mối Đe Dọa Khó Lường

Thời tiết khắc nghiệt là mối nguy hiểm hàng đầu trong vận tải biển. Bão lớn, sóng cao, sương mù, động đất, thậm chí là sóng thần, có thể khiến tàu nghiêng, mắc cạn hoặc chìm – kéo theo thiệt hại lớn về tài sản và sinh mạng.

Không chỉ gây mất mát trực tiếp, thời tiết xấu còn làm chậm tiến độ giao hàng, ảnh hưởng đến các hợp đồng thương mại và chi phí hậu cần phát sinh thêm.

 Giải pháp:

• Đầu tư vào hệ thống dự báo thời tiết hiện đại và lên kế hoạch hành trình linh hoạt.
• Trang bị thiết bị bảo vệ hàng hóa (chống nước, chống sốc…) và hệ thống giám sát từ xa.
• Xây dựng phương án bảo hiểm hàng hóa toàn diện để giảm thiểu thiệt hại tài chính nếu sự cố xảy ra.

2. Rủi Ro Do Tai Nạn Hàng Hải – Thiệt Hại Kép Cho Người Và Của

Các tai nạn như va chạm giữa tàu, cháy nổ, mắc cạn hoặc lật tàu thường do sự cố kỹ thuật, lỗi vận hành hoặc điều kiện thời tiết bất lợi. Những tai nạn này không chỉ phá hủy hàng hóa mà còn có thể gây thiệt hại về nhân mạng và ảnh hưởng đến môi trường biển.

 Giải pháp:

• Tiến hành bảo trì, bảo dưỡng tàu định kỳ và kiểm định nghiêm ngặt thiết bị vận hành.
• Tổ chức đào tạo nhân sự bài bản về an toàn hàng hải và ứng phó khẩn cấp.
• Lựa chọn tuyến đường vận chuyển an toàn, hạn chế qua vùng biển phức tạp hoặc có điều kiện địa lý nguy hiểm.

3. Rủi Ro Từ Yếu Tố Con Người – Mặt Trái Của Sự Thiếu Kiểm Soát

Con người là mắt xích quan trọng, nhưng cũng là nguồn phát sinh nhiều rủi ro:

• Hành vi gian lận, mất cắp, thông đồng trong vận chuyển
• Thiếu kỹ năng đóng gói, xếp dỡ không đúng kỹ thuật, gây hư hỏng hàng hóa
• Thiếu giám sát hoặc không tuân thủ quy trình vận hành, dẫn đến sai sót hoặc thất lạc.

 Giải pháp:

• Lựa chọn đối tác vận tải uy tín, có hệ thống kiểm soát nội bộ chặt chẽ.
• Ứng dụng công nghệ quản lý logistics và giám sát hành trình để tăng minh bạch.
• Đào tạo nhân viên về quy trình vận hành chuẩn hóa, đạo đức nghề nghiệp và kỹ năng xử lý sự cố.

4. Rủi Ro Từ Chính Sách & Quy Định – Thách Thức Mang Tính Toàn Cầu

Vận tải biển là hoạt động xuyên quốc gia, nên mọi thay đổi trong luật pháp, chính sách thương mại hay thuế quan đều có thể tác động sâu rộng:

• Tăng thuế nhập khẩu, kiểm dịch nghiêm ngặt hơn, thay đổi quy định về giấy tờ xuất nhập khẩu
• Kiểm tra hàng hóa kỹ hơn tại cảng đến, gây trì hoãn thông quan hoặc chi phí phát sinh
• Thậm chí, một số tuyến vận chuyển có thể bị đình chỉ tạm thời vì lý do chính trị hoặc an ninh.

 Giải pháp:

• Cập nhật thường xuyên các chính sách, hiệp định thương mại quốc tế có liên quan đến tuyến hàng.
• Làm việc chặt chẽ với forwarder, hãng tàu và đại lý vận chuyển để xử lý hồ sơ đúng quy định.
• Xây dựng kế hoạch ứng phó linh hoạt với kịch bản thay đổi bất ngờ từ thị trường.

5. Chủ động rủi ro – Chìa khóa đảm bảo an toàn và bền vững trong vận tải biển

• Vận tải biển là xương sống của thương mại toàn cầu, nhưng cũng tiềm ẩn vô vàn rủi ro. Điều quan trọng là doanh nghiệp cần nhìn nhận rủi ro như một phần tất yếu, từ đó xây dựng chiến lược phòng ngừa, kiểm soát và ứng phó hiệu quả.
• Việc đầu tư vào công nghệ, nhân lực, đối tác uy tín và kế hoạch ứng phó toàn diện không chỉ giúp doanh nghiệp bảo vệ hàng hóa mà còn giữ vững niềm tin của khách hàng, duy trì hoạt động kinh doanh ổn định trong một thị trường toàn cầu đầy biến động.