TẤT TẦN TẬT VỀ CO 3 BÊN: KHÁI NIỆM, QUY ĐỊNH & CÁCH ÁP DỤNG HỢP LÝ TRONG THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ

1.CO 3 BÊN LÀ GÌ? VÌ SAO CẦN HIỂU RÕ LOẠI CHỨNG TỪ NÀY?

Trong xuất nhập khẩu, CO (Certificate of Origin) là chứng từ quan trọng giúp chứng minh nguồn gốc xuất xứ của hàng hóa – yếu tố then chốt để hưởng ưu đãi thuế quan, đảm bảo tuân thủ quy định của nước nhập khẩu và tạo uy tín trong giao thương quốc tế.

1.1.CO 3 bên là một loại CO đặc biệt, được sử dụng trong các giao dịch có ba bên đến từ ba quốc gia khác nhau:

• Quốc gia xuất xứ/sản xuất
• Quốc gia trung gian (thường là thương nhân, nhà phân phối)
• Quốc gia nhập khẩu cuối cùng

 1.2.Ví dụ điển hình:

• Hàng có xuất xứ từ Trung Quốc
• Trung gian phân phối là Hồng Kông
• Hàng được nhập khẩu chính thức vào Việt Nam

2.TẦM QUAN TRỌNG CỦA CO 3 BÊN TRONG THỰC TẾ GIAO DỊCH

• Chứng minh minh bạch nguồn gốc hàng hóa trong những chuỗi cung ứng phức tạp.
• Đảm bảo hàng hóa đủ điều kiện hưởng ưu đãi thuế quan theo các hiệp định thương mại tự do (FTA).
• Tạo điều kiện cho các công ty trung gian (trading company) linh hoạt trong phân phối và tái xuất hàng hóa sang các thị trường khác nhau.
• Tối ưu hóa quy trình logistics: CO 3 bên giúp hợp pháp hóa hành trình hàng hóa dù không xuất phát trực tiếp từ nhà sản xuất.

3.ĐIỀU KIỆN CẤP CO 3 BÊN: BA NHÂN TỐ KHÔNG THỂ THIẾU

Để CO 3 bên được công nhận là hợp lệ, cần thỏa mãn 3 yếu tố bắt buộc:

3.1. Ba bên – ba quốc gia

Phải có ít nhất ba pháp nhân thương mại đến từ ba quốc gia khác nhau:

• Bên xuất khẩu (nhà sản xuất, quốc gia có xuất xứ hàng hóa)
• Bên trung gian (thường là nhà phân phối, môi giới, trading company)
• Bên nhập khẩu (người mua, người tiêu dùng cuối)

3.2. Chuỗi giao dịch rõ ràng và minh bạch

Mọi khâu mua bán – phân phối – vận chuyển cần được chứng minh bằng:

• Hợp đồng mua bán
• Hóa đơn thương mại (invoice)
• Packing list
• Chứng từ vận chuyển
• CO bản chính từ quốc gia sản xuất

 3.3.Hàng hóa phải được giữ nguyên xuất xứ

Trong quá trình trung chuyển qua quốc gia thứ ba, hàng không được thay đổi bản chất hoặc gia công chế biến thêm, nếu không sẽ mất hiệu lực của CO gốc.

4.KHÔNG PHẢI GIAO DỊCH NÀO CŨNG ĐƯỢC CẤP CO 3 BÊN!

4.1.Sai lầm phổ biến:

Doanh nghiệp nghĩ chỉ cần có bên thứ ba đứng tên là được cấp CO 3 bên, nhưng trên thực tế nếu hai bên cùng quốc tịch – sẽ không đủ điều kiện.

4.2. Ví dụ sai:

• Công ty A và B đều ở Trung Quốc, A bán cho B, rồi B xuất hàng sang Việt Nam → Không thể cấp CO 3 bên, vì chỉ có hai quốc gia thực sự tham gia.
• Trường hợp này chỉ được xem là CO ủy quyền (Power of Attorney), không có giá trị thuế quan nếu quốc gia nhập khẩu yêu cầu CO 3 bên hợp lệ.

 4.3.Giải pháp:
Nếu muốn hợp lệ, phải thực hiện giao dịch thương mại qua một quốc gia trung gian độc lập và có đầy đủ chứng từ xác thực.

5.TÌNH HUỐNG THỰC TẾ & CÁCH XỬ LÝ

5.1. Tình huống đúng – đủ điều kiện CO 3 bên:

• Trung Quốc (sản xuất) → Hồng Kông (trading) → Việt Nam (nhập khẩu)
• CO được cấp tại Trung Quốc, nhưng được chuyển nhượng lại qua công ty Hồng Kông.
• Chứng từ đầy đủ → Được cấp CO 3 bên và hưởng ưu đãi thuế quan (nếu có hiệp định phù hợp).

5.2. Tình huống sai – không được cấp CO 3 bên:

• Công ty A và B đều ở Trung Quốc → không có quốc gia trung gian thực sự.
• Nếu xuất thẳng sang Việt Nam, không chứng minh được giao dịch ba bên.
• CO ủy quyền có thể được chấp nhận về pháp lý, nhưng không đủ điều kiện hưởng ưu đãi thuế → dễ bị bác bỏ tại hải quan.

6.HIỂU RÕ – CHỌN ĐÚNG – HÀNH ĐỘNG CHUẨN

CO 3 bên là một công cụ hữu ích trong thương mại quốc tế, đặc biệt trong các mô hình phân phối đa tầng. Tuy nhiên, không phải giao dịch nào cũng có thể áp dụng, và sai sót trong việc hiểu hoặc sử dụng CO có thể dẫn đến:

• Hàng hóa bị từ chối thông quan
• Mất cơ hội hưởng ưu đãi thuế
• Gia tăng chi phí logistics, thuế và xử lý hồ sơ

Gợi ý cho doanh nghiệp:

• Tham khảo tư vấn từ các chuyên gia thương mại quốc tế hoặc phòng thương mại (VCCI) khi cần cấp CO 3 bên.
• Chuẩn bị đầy đủ và rõ ràng chuỗi chứng từ để chứng minh tính hợp pháp của giao dịch ba bên.