BỘ CÔNG THƯƠNG THU HỒI QUYỀN CẤP C/O, CNM VÀ MÃ SỐ REX ĐÃ ỦY QUYỀN CHO VCCI: GIẢI THÍCH CHI TIẾT, CƠ SỞ PHÁP LÝ VÀ HƯỚNG TRIỂN KHAI

• Ngày 21/4/2025, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1103/QĐ-BCT về việc thu hồi quyền cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O), Giấy chứng nhận hàng hóa không thay đổi xuất xứ (CNM), và quyền tiếp nhận đăng ký mã số chứng nhận xuất xứ hàng hóa (REX) theo chế độ ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP) – mà trước đây Bộ đã ủy quyền cho Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) thực hiện.
• Đây là một quyết định quản lý có ý nghĩa chuyển giao toàn bộ thẩm quyền từ tổ chức đại diện doanh nghiệp sang cơ quan quản lý nhà nước, với mục tiêu tăng cường tính minh bạch, thống nhất và hiệu quả trong công tác cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa phục vụ xuất khẩu.

I. CƠ SỞ PHÁP LÝ VÀ PHẠM VI ÁP DỤNG CỦA VIỆC THU HỒI

Quyết định 1103/QĐ-BCT chấm dứt hiệu lực ủy quyền trong các quyết định trước đó, bao gồm:

• Quyết định số 1234/QĐ-BCT ngày 12/4/2018: Ủy quyền VCCI cấp các loại C/O không ưu đãi theo yêu cầu của nước nhập khẩu, C/O mẫu A (GSP), C/O mẫu B và CNM.
• Quyết định số 1076/QĐ-BCT: Ủy quyền cấp C/O mẫu GSTP (chương trình ưu đãi thương mại giữa các nước đang phát triển).
• Quyết định số 2795/QĐ-BCT: Ủy quyền tiếp nhận đăng ký mã số REX – hệ thống đăng ký tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa của nhà xuất khẩu đủ điều kiện theo GSP của Na Uy và Thụy Sỹ.

Việc thu hồi này áp dụng cho tất cả các loại giấy chứng nhận nêu trên do VCCI thực hiện trước đây, từ thời điểm có hiệu lực của quyết định mới.

II. GIẢI THÍCH VỀ CÁC LOẠI GIẤY CHỨNG NHẬN XUẤT XỨ LIÊN QUAN

Để hiểu rõ tầm quan trọng của việc chuyển giao quyền cấp, cần phân biệt các loại chứng từ được đề cập trong quyết định:

1. C/O (Certificate of Origin)

Là giấy chứng nhận xuất xứ của hàng hóa – tài liệu quan trọng để:

• Hưởng ưu đãi thuế quan tại nước nhập khẩu (nếu là C/O ưu đãi).
• Đáp ứng yêu cầu về kiểm tra xuất xứ, ngăn chặn gian lận thương mại.
• Được phân loại theo mẫu: C/O mẫu A, B, GSTP, không ưu đãi...

2. CNM (Chứng nhận hàng hóa không thay đổi xuất xứ)

Là loại giấy tờ xác nhận rằng hàng hóa không bị gia công, chế biến làm thay đổi xuất xứ trong thời gian lưu trữ, quá cảnh, hoặc trung chuyển ở nước thứ ba – thường sử dụng trong các chuỗi cung ứng phức tạp.

3. Mã số REX

Là hệ thống cho phép nhà xuất khẩu tự chứng nhận xuất xứ, được sử dụng theo GSP của một số quốc gia châu Âu (như Na Uy, Thụy Sỹ). Doanh nghiệp cần đăng ký mã số REX để được phép tự phát hành chứng từ chứng nhận xuất xứ trong khuôn khổ GSP.

III. TRÁCH NHIỆM CỦA CÁC CƠ QUAN TRONG VIỆC THỰC THI QUYẾT ĐỊNH

Sau khi thu hồi quyền cấp từ VCCI, Bộ Công Thương phân công các đơn vị chuyên trách thực hiện các nhiệm vụ chuyển giao và triển khai:

1. Cục Xuất nhập khẩu (XNK)

• Thông báo chính thức tới các nước nhập khẩu, tổ chức quốc tế, các hiệp định thương mại liên quan về việc thay đổi cơ quan cấp C/O, CNM, mã số REX.
• Tổ chức tiếp nhận – bàn giao toàn bộ hoạt động và hồ sơ từ VCCI về cho Bộ Công Thương.
• Triển khai công tác cấp các loại C/O, CNM và mã số REX mới, đảm bảo không làm gián đoạn hoạt động của doanh nghiệp xuất khẩu.

2. Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số

• Đảm bảo hạ tầng công nghệ thông tin tại Hệ thống quản lý và cấp C/O điện tử eCoSys.
• Hỗ trợ kỹ thuật trong việc cấp C/O điện tử và đăng ký REX trực tuyến.
• Đảm bảo thu phí chứng nhận theo đúng quy định và vận hành hệ thống thông suốt.

3. VCCI

• Chấm dứt toàn bộ việc cấp C/O, CNM và mã số REX theo đúng thời điểm ghi tại khoản 2 Điều 4 của Quyết định 1103/QĐ-BCT.
• Hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi địa điểm đề nghị cấp chứng nhận, tránh gián đoạn dòng hàng xuất khẩu.
• Phối hợp thanh tra, kiểm tra, xác minh xuất xứ hàng hóa đã cấp trong thời gian được ủy quyền nếu có yêu cầu.
• Lưu trữ và bàn giao đầy đủ hồ sơ, chứng từ, dữ liệu điện tử liên quan tới việc cấp C/O, CNM và mã số REX về cho Bộ Công Thương.

IV. TÁC ĐỘNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP XUẤT NHẬP KHẨU

1. Doanh nghiệp cần làm gì?

• Cập nhật ngay thông tin về thay đổi đầu mối cấp C/O.
• Tìm hiểu lại quy trình đăng ký mã số REX, xin cấp CNM và C/O tại hệ thống mới của Bộ Công Thương (eCoSys).
• Tránh gửi hồ sơ sai địa chỉ hoặc chậm trễ trong việc xin chứng nhận, nhất là các lô hàng xuất đi châu Âu – nơi yêu cầu nghiêm ngặt về xuất xứ.

2. Lưu ý đặc biệt cho các lô hàng đi châu Âu (EU, Na Uy, Thụy Sỹ)

• Việc chuyển sang sử dụng hệ thống REX là bắt buộc.
• Doanh nghiệp chưa đăng ký hoặc cần thay đổi thông tin mã REX phải làm việc trực tiếp với Bộ Công Thương thay vì VCCI như trước đây.

V. LƯU Ý

• Việc Bộ Công Thương thu hồi quyền cấp C/O, CNM và mã số REX từ VCCI là bước đi nhằm tăng cường kiểm soát nhà nước, nâng cao hiệu quả điều hành, và đảm bảo tuân thủ các cam kết thương mại quốc tế. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp hiện đại hóa quy trình chứng từ xuất khẩu, chuyển sang môi trường điện tử, góp phần vào mục tiêu chuyển đổi số quốc gia.
• Tuy nhiên, trong giai đoạn chuyển tiếp, doanh nghiệp cần chủ động theo dõi thông báo chính thức, làm quen với hệ thống eCoSys, và phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương để đảm bảo việc cấp chứng nhận diễn ra liên tục, không làm gián đoạn hoạt động xuất khẩu.